Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych powstał w oparciu o znowelizowaną Ustawę o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu z dnia 1 marca 2018 roku, która została ogłoszona w Dzienniku Ustaw z dnia 12 kwietnia 2018 pod pozycją 723.
W toku prowadzonych zmian legislacyjnych wprowadzono klika zmian do ustawy AML.
Dnia 16 maja 2019 ogłoszono jej tekst jednolity Dz.U. 2019 poz. 1115, który doczekał się już dwóch kolejnych nowelizacji:
| Adres publikacyjny | Data | Tytuł |
|---|---|---|
| Dz.U. 2019 poz. 2088 | 2019-10-16 | Ustawa z dnia 16 października 2019 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu |
| Dz.U. 2019 poz. 1520 | 2019-07-04 | Ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw |
Tekst jednolity ustawy AML, na który się powołujemy w tej publikacji, a który uwzględnia już w/w nowele znajduje się pod adresem:
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190001115/U/D20191115Lj.pdf
Sama ustawa AML z 2018 roku wraz z późniejszymi zmianami stanowi implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu zwanej potocznie Czwartą Dyrektywą AML lub AMLD4.
W rozdziale 6 ustawy artykuł 55 stanowi prawne umocowanie CRBR zwanego dalej „Rejestrem”.
Art. 55. Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych, zwany dalej „Rejestrem”, jest systemem teleinformatycznym służącym przetwarzaniu informacji o beneficjentach rzeczywistych spółek wymienionych w art. 58.
Sam rejestr jest elektronicznym wykazem osób będących Beneficjentami Rzeczywistymi polskich spółek, a organem prowadzącym i odpowiedzialnym za dane osobowe zawarte w rejestrze jest Minister Finansów.
Kto jest Beneficjentem Rzeczywistym spółki?
Pełna definicja beneficjenta rzeczywistego znajduje się w art. 2 ust. 2 pkt 1 wspomnianej już ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. 2019 r. poz. 1115, z późn. zm.) i w najkrótszej formie określa beneficjenta rzeczywistego jako osobę fizyczną lub grupę osób, które sprawują bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką w sposób realny (rzeczywisty) , a nie formalny – to znaczy wykazany w dokumentach rejestrowych.
Przyjmuje się, że gdy 25% lub więcej udziałów w badanym podmiocie należy faktycznie do pewnej osoby fizycznej – to jest ona beneficjentem rzeczywistym. Oczywiście w przypadku skomplikowanych struktur własnościowych określenie Beneficjenta Rzeczywistego (z ang UBO) może być bardzo trudne.
Jeżeli osoba posiada tylko kilka procent udziałów, a reszta jest rozdzielona na spółki córki, często o dużym stopniu zagłębienia, a nawet z zależnościami cyklicznymi (udział wzajemny) to wskazanie faktycznego UBO bywa bardzo dużym wyzwaniem dla działów Compliance.
Tematyka poszukiwania UBO jest bardzo ciekawym i rozległbym zagadnieniem, które będziemy omawiać w przyszłych publikacjach.
Podsumowując definicję potoczną – beneficjentem rzeczywistym jest osoba, która ma realny wpływ na podmiot prawny, jakim jest przykładowo spółka i czerpie lub może czerpać z tego tytułu korzyści.
Formalnie rzecz ujmując – w przypadku spółki lub osoby prawnej, innej niż spółka, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, podlegającym wymogom ujawniania informacji na podstawie przepisów prawa Unii Europejskiej lub odpowiadającym im przepisom prawa państwa trzeciego, beneficjentem rzeczywistym spółki jest:
- osoba fizyczna, będąca udziałowcem lub akcjonariuszem spółki, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej,
- osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
- osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
- osoba fizyczna, sprawująca kontrolę nad spółką przez posiadanie w stosunku do niej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351), lub
- osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.
Które spółki znajdują się w Centralnym Rejestrze?
Artykuł 58 ustawy AML wskazuje, które spółki zostaną umieszczone w rejestrze, a tym samym objęte obowiązkiem zgłaszania informacji o ich beneficjentach rzeczywistych. Spółkami tymi są:
Art. 58. Do zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji są obowiązane:
- spółki jawne;
- spółki komandytowe;
- spółki komandytowo-akcyjne;
- spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
- proste spółki akcyjne (po 1 marca 2020 roku)
- spółki akcyjne, z wyjątkiem spółek publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 623).
Kto jest zobowiązany do zgłoszenia danych do rejestru beneficjentów?
Podmioty, które zostały wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego po 13 października 2019 r. (dzień wejścia w życie przepisów dotyczących Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych), mają obowiązek zgłosić swoich beneficjentów rzeczywistych W ciągu 7. dni od dnia wpisu do KRS.
Spółki, które zostały zarejestrowane przed tym terminem mają czas na zgłoszenie swoich beneficjentów rzeczywistych do 13 lipca 2020 r.
Kto dokonuje zgłoszenia?
Zgłoszenia danych beneficjentów rzeczywistych spółki do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) może dokonać wyłącznie osoba uprawniona do reprezentacji spółki.
Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu nie ma możliwości powierzenia tego zadania innym osobom.
Jakie dane podaje się do Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych?
Dane, które podlegają zgłoszeniu to:
- dane identyfikujące spółkę:
- nazwa firmy
- forma organizacyjna
- siedziba
- numer w Krajowym Rejestrze Sądowym
- NIP
- dane identyfikujące beneficjentów rzeczywistych oraz członków reprezentacji spółki:
- imię i nazwisko
- obywatelstwo
- państwo zamieszkania
- PESEL albo data urodzenia – w przypadku osób, które nie posiadają PESEL
- informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach, które przysługują beneficjentowi rzeczywistemu.
Zmiany, zmiany, zmiany…
Czy rejestracja w CRBR wystarczy?
Nie, rejestracja jest pierwszym krokiem, by znaleźć się w rejestrze, jednak dane zawarte w rejestrze należy aktualizować i ta powinność leży po stronie spółki.
Zmiany przekazanych do CRBR danych należy zgłaszać w terminie 7. dni od ich zmiany:
- w przypadku zmian mających charakter konstytutywny od ich wpisania do KRS,
- w przypadku zmian mających charakter deklaratoryjny od momentu ich zaistnienia.
Które zmiany mają charakter wpisu konstytutywnego?
Wpis konstytutywny jest ważny z chwilą wprowadzenia zmian do KRS, czyli dopiero od dnia aktualizacji wpisu przez sąd rejestrowy, nie od dnia złożenia wniosku.
Wpisu konstytutywnego wymagają wszelkie zmiany dotyczące umowy spółki, m.in.:
- zmiana firmy (nazwy) spółki,
- zmiana siedziby spółki (miasta),
- podwyższenie lub obniżenie kapitału spółki,
- zmiana sposobu reprezentacji spółki,
- poszerzenie PKD.
Które zmiany wymagają wpisu deklaratoryjnego?
Wpis deklaratoryjny jest ważny już od momentu podjęcia uchwały w spółce, zaś jego aktualizacja w KRS stanowi jedynie potwierdzenie danego stanu rzeczy. Dlatego zgłoszenie zmian do CRBR w ciągu 7 dni od uchwały spółki będą wymagać na przykład:
- zmiana adresu spółki bez zmiany siedziby,
- powołanie i/lub odwołanie prezesa zarządu, wiceprezesa zarządu, członków zarządu,
- powołanie i/lub odwołanie prokurenta,
- zmiana PKD przeważającego i/lub 9 pozostałych, ujawnionych w KRS, bez zmiany umowy spółki,
- sprzedaż udziałów w spółce ( zmiana wspólników).
Jak się wpisać do Rejestru?
Zgłoszenia dokonuje się w formie dokumentu elektronicznego, zgodnie ze wzorem udostępnionym przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub za pomocą profilu zaufanego ePUAP. Zgłoszenie zawiera również oświadczenie osoby dokonującej zgłoszenia do Rejestru o prawdziwości informacji zgłaszanych do Rejestru.
Zgłoszenie spółki do rejestru jest nieodpłatne!!
Jak już wcześniej pisaliśmy, zgłoszenia dokonuje osoba upoważniona do reprezentacji spółki, a czynność tę należy wykonać nie później niż w terminie 7 dni od dnia do wpisu spółek wymienionych w art. 58 do Krajowego Rejestru Sądowego.
